Memleketimizde bağ bozumuna başlamadan önce büyüklerimizin anlattıklarına göre saplar çekilir, düvenler sürülür, harmanlar kaldırılır,
çanak ve salamura peyniri, un, bulgur, turşu, salça, tarhana, yufka ve benzeri kışlıklar hazırlanıp ambarlara, kilerlere veya damlara konurmuş. En sonunda sıra bağ bozumuna gelirmiş.
Bağ bozumuna başlamadan önceki aşamalardan da kısaca bahsetmek gerekir. Eskiler şu şekilde anlatıyorlar: Bağların üçüncü ayında gözü açılır, üçüncü ayın sonundan dördüncü ayın on beşine kadar bağlar budanır. Havaların gidişatına göre dördüncü ayın on beşiyle beşinci ayın on beşi arasında bağların gözleri doldurulur ve sonra bellenir. Bağlara ayrıca altıncı ayın ortasından yedinci ayın ortasına kadar kükürt atılır. Eğer yağışlar çok olursa ayrıca birde çapa yapılır. Dokuzuncu ayın sonundan başlayarak on birinci aya kadar da üzüm toplanır.
Satılacak üzümler satılır, kalanından ise isteğe göre pekmez, bal başı, çalma, ekşilik yapılır. Toplanarak eve getirilen üzümler büyük bir teknenin içine konularak kadınlar-kızlar tarafından ayaklarıyla iyice çiğnenir yani ezilir ve suyu çıkarılır. Çıkarılan su, kestirme denilen bir işlemle hafif kaynatılır. Sonra içine pekmez toprağı atılır ve durulana kadar beklenir. Süzüldükten sonra; Pekmezlik, Çalma, Ekşilik, Bal başı olarak ayrılır. Çalma ve Bal başı sadece beyaz üzümden olur, Pekmez ve Ekşi karışık üzümden olabilir.
Büyüklerimin anlattıklarına göre köy hayatının büyüsü önce traktörlerle, biçerdöverlerle, patozlarla, pancar makineleriyle, ardından da çarşı ekmeği, çarşı üzümü, pekmezi derken her şeyin şehirden, pazardan ve nihayet marketten alınmaya başlanmasıyla bozuldu ve kayboldu.
Şimdi ise şehirlerdeki gençleri bırakın, köylerde yetişen gençler bile köy örf, adet ve kültürümüzden bihaber yetişiyor. Şimdi köylere pekmez, bal, reçel marketten geliyor. Çocuklar artık eriştenin yanına ekşi koymak cümlesinden hiçbir şey anlamadığı gibi hormonlu, GDO’lu ve tadı tuzu kalmamış ürünlerden oluşan yeni bir yemek ve mutfak kültürü gelişiyor.
RUHİ GEDİK
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ
