Eleştiri Zenginliktir

Yapıcı ve iyi niyetli olması kaydıyla eleştiri bir zenginliktir.

Sırf karşı tarafı kötülemek, yermek için yapılan eleştiri iyi niyetli değildir, tek amacı zarar vermektir, yıkmaktır. Ancak iyi niyetle yapılan eleştiri yapıcıdır ve bir değer yaratır.

İnsan algılayabildiği her şeydir. Her insan bir zenginliktir. Her insanın bir bilgi, tecrübe birikimi, algı seviyesi, yetenekleri, becerileri, başarıları vardır. Bu sebeple, herhangi bir olaya tek bir insanın bakışıyla farklı insanların bakışı aynı şey değildir.

Bir kişinin göremediği bir şeyi, pekâlâ bir başkası görebilir. Bir insanın akıl edemediği bir şeyi bir başkası akıl edebilir, bir insanın fark edemediği bir yanlışı bir diğeri fark edebilir. Hatta bazen hiç ummadığınız kişilerden çok faydalı görüşler, bakış açıları edinilebilir.

Bu bakımdan, yapılan bir işle, üretilen bir eserle ya da bir davranışla ilgili yapılan eleştirilere çok önem vermek gerekir. Eleştirilere ön yargılı yaklaşmamak gerekir. “Her şeyi ben bilirim, benim yaptığım her şey doğrudur, onlar kim ki beni eleştiriyor?” tarzındaki kibirli yaklaşımlar, tavırlar doğru değildir. Bu tür yaklaşımlar insana bir şey katmaz, aksine zarar verir, sonu felakettir.

Eleştiren açısından da, eleştirilen açısından da temel sıkıntı karşı tarafı algılama biçimidir. Katı aidiyetler, önyargılı yaklaşımlar, ötekileştirici tutumlar, eleştiriye tahammülsüzlük yaratmaktadır. İnsanlar olaylara bir açıdan bakınca ve diğerini peşinen kötü niyetli kabul edince, hem yapılan eleştiriler iyi niyetten ve yapıcılıktan uzak kalmakta, hem de eleştirilen açısından yapılan eleştiriler peşinen kötü niyetli kabul edilmekte ve hiç dikkate alınmamaktadır. Bu tarz bir durum her bakımdan faydasızdır.

İnsanlar bizi eleştiriyor diye değil, asıl eleştirmiyor diye üzülmeliyiz. Bir iş eleştiriliyorsa, o işin bir kıymeti var demektir.

Hem bireysel yaşamımızda, hem de toplumsal yaşamda eğer daha iyisini bulmak, yanlışlarımızı düzeltmek istiyorsak eleştiriyi teşvik etmemiz gerekir. Kibirli bir tavırla eleştiride bulunanları cezalandırmak yanlıştır, kimseye bir şey katmaz aksine zarar verir ve yapıcı eleştirileri de caydırır.

Hz. Ömer; “Bende bir eğrilik görürseniz beni doğrultunuz” demiş. Müslümanlardan; “Eğer sende bir eğrilik görürsek kılıçlarımızla düzeltiriz” cevabını alınca; “Halkı arasında Ömer’i kılıcıyla doğrultacak kimseler ihsan eden Allah’a hamd olsun”demiştir.

Cenap Şehabettin; “Herkes benim düşünceme katılırsa, yanılmış olmaktan korkarım” demiştir.

W. Churchill; “Eleştiri belki güzel bir şey değildir ama gereklidir. Ağrı ile aynı işi görür, zira ağrı da vücutta bir arıza olduğunu haber verir” demiştir.

Bu bakımdan, eleştiride bulunanlar iyi niyetli, ön yargısız ve yapıcı; eleştiriye maruz kalanlar da kibirden uzak, höşgörülü olurlarsa; hem yapılan hatalar geç olmadan düzeltilme imkanı bulur, hem de yapılan işlerin kalitesi artar. Bu şekilde herkes kazanır.

 

Hatip SORGUN

SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ

Author: Yönetici