Son yıllarda mikrodalga fırınlarının kullanımı oldukça yaygınlaştı. Evlerimizde, kısa süreli kaldığımız otellerde, hatta iş yerlerimizde yiyeceklerimizi ısıtmak için mikrodalga fırınları kullanmaya başladık. Kullanımının bu derece artmasının nedeni ise yüksek enerji vererek yiyeceklerimizi çok kısa sürede ısıtıyor olması. Başta kulağa hoş geliyor tabi ki. Pratiklik de sağlıyor. Zaman tasarrufumuz da oluyor. Ama mikrodalgadan oluşan radyasyonun verebileceği zararları şu an için tahmin edemiyoruz.
Mikrodalgalar, su moleküllerinin çok yüksek frekanslarda etkilenmesini, buhara dönüştürülmesini ve böylece yiyeceklerimizi kısa sürede ısıtmamızı sağlıyorlar. Bununla birlikte verilen güçlü enerjiden dolayı ısıtılan yiyeceğin kimyasal yapısı bozulabiliyor veya değişebiliyor. Kimyasallar, yapılarındaki ikili üçlü bağların kırılması ile bambaşka ve son derece tehlikeli farklı kimyasal maddelere dönüşebiliyorlar.
Geleneksel ısıtma ile mikrodalgada ısıtma arasındaki en önemli farkı söyleyecek olursak; mikrodalgaların gıdalardaki moleküllerin yapılarını bozması, geleneksel ısıtmada ise enerjinin düşük olması nedeni ile gıdalardaki moleküllerin yapılarının bozulmamasıdır.
Tabi bu konu ile ilgili çok daha detaylı çalışmaların yapılması gerekiyor. Aşağıda yapılan bazı çalışmaları özetliyorum:
2003 yılında Gıda ve Tarım Bilimleri Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada, mikrodalgaların brokoliyi nasıl etkilediği incelendi ve brokolinin mikrodalgaya maruz kaldıktan sonra yararlı antioksidanlarının yüzde 97’sini kaybettiği bulundu.
Sarımsak kullanılarak yapılan bir araştırma da ise, bir mikrodalgada sadece 60 saniyenin temel aktif bileşenini (allinaz) işe yaramaz hale getirdiği bulundu.
Mikrodalgaların ayrıca anne sütünde bulunan bağışıklık arttırıcı ajanları yok ettiği de bulundu. Örneğin, bir çalışmada mikrodalga fırında anne sütünün lizozim aktivitesinde ve antikorlarda bir azalmaya neden olduğu ve daha patojenik bakterilerin büyümesine yardımcı olduğu görüldü.
Bir Japon çalışması, sadece 6 dakikalık mikrodalga ısıtmasının sütte bulunan B12’nin yaklaşık yüzde 40’ını değiştirdiğini ve besin değerini azalttığını tespit etti.
Tarihi gıda bileşimi üzerine yapılan son üç çalışmayla, taze ürünlerde yaygın olarak bulunan bazı minerallerde yüzde 40’a varan düşüşler gösterdiği ve proteinlerin bozulduğu tespit edildi.
1999 yılında yapılan bir İskandinav çalışmasında da mikrodalgada kuşkonmaz pişirmenin vitaminlerde bir azalmaya neden olduğu bulundu (Kidmose U ve Kaack K. Acta. Agriculturae Scandinavica B1999: 49 (2) .110-117).
Bu bilgiler ışığında:
- Yiyeceklerinizi kesinlikle plastik kaplarda mikrodalga ile ısıtmayınız. Çoklu plastik ürünlerin, çeşitli hormonları bozan kimyasallar içermesi ve ısıtılan kaptan yemeğinize kimyasalların geçmesinden dolayı vücudumuza zarar vermesi muhtemeldir.
- Süt mikrodalgada ısıtılmamalı, özellikle bebekler için hazırlanan biberonlarındaki sütler mikrodalgada ısıtılmamalıdır.
- Bebek ve küçük çocuklar için tasarlanan yiyecek veya içecekler mikrodalga fırında ısıtılmamalıdır.
- Bir yiyecek birden çok kez mikrodalgada ısıtılmamalıdır.
- Sebzeli yemekler hiç ya da birden fazla kez mikrodalgada ısıtılmamalıdır.
Prof. Dr. Hamdi TEMEL
