Yaşamın temel esaslarından olan beslenme ve barınma, ilk insandan günümüze kadar dönüşerek, gelişerek ve çeşitlenerek devam etmektedir. İnsanoğlu yaşamını devam ettirebilmek ve temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için toprak ana ve diğer canlılar ile olan münasebetini günümüze kadar devam ettirmiştir. İnsan yaşamının gerekliliği için üzerinde ciddi bir hassasiyet ile durulması gereken konulardan olan tarım, günümüz tüketim toplumlarında önemini günden güne daha da artırmaktadır. Bu çalışmada vurgulamak istediğimiz şeylerin başında bilimsel bilginin tarımda uygulanmasının gerekliliği gelmektedir. Günümüz dünyasının tarımda en gelişmiş ülkeleri katma değeri olan ürünleri üretip ihtiyaçlarını karşılayıp pazarlayarak çok yol kat etmiş sığ ve verimsiz bir tarımın yerine bilinçli ve üretken bir üretim modeli ile verimliliği en üst düzeye çıkarmıştır. Bu ülkeler bilim ve teknolojiyi iyi kullanarak ve bu döngüyü birbiri ile entegre ederek bugün tarım ve hayvancılıkta çok ciddi yol kat etmişlerdir. Gerek ülke düzeyinde gerekse de Yozgat ve Sorgun düzeyinde tarımın durumunu bu detaylı çalışmada sunacağız.
Tarım
Tarım, ürün almak için toprağı sürüp ekme ve hayvan yetiştirme işidir. Bahçecilik, çiftçilik, meyvecilik, sebzecilik, bağcılık, tütüncülük tarımın başlıca ana kollarını meydana getirmektedir. Özellikle bahçe ve çiftlik faaliyetleri ülkemizde tarımın en sık yapıldığı dallardan biridir. Aynı zamanda Türkiye iklim koşulları nedeni ile tarıma elverişli olduğu için ülkemizde çeşitli tarım faaliyetleri yapılmaktadır. Bir ülke endüstri alanında ne kadar ilerlemiş olursa olsun, tarımla uğraşmak zorundadır. Bir ülkede tarımın ilerlemiş olması, endüstri halini alması ile belli olur. Endüstri faaliyetleri ile tarım faaliyetleri birbiri ile orantılı olarak ilerleme kaydetmektedir. Kalabalık ülkelerde tarım faaliyetleri daha fazla olmak zorundadır.
Yozgat’ın Coğrafi Durumu ve Tarımsal Alanları
Yozgat, doğudan Sivas, batıdan Kırıkkale, güneyden Kayseri-Nevşehir-Kırşehir, kuzeyden Çorum-Amasya-Tokat illeri ile çevrilidir. Deniz seviyesinden ortalama 1.300 metre yükseklikte olan ilimiz 81 il arasında toprak genişliği bakımından on beşinci sırayı almaktadır. İlimiz Avrupa ve Asya kıtalarını birbirine bağlayan yolların kesiştikleri noktada bulunması, verimli toprakları, hayvancılığa elverişli mera ve ormanlar nedeniyle ilk çağlardan beri değişik kavimlerin yerleşim merkezi olmuştur. Yüzölçümü 14.123 km2 olan Yozgat’ın yüzölçümünün yarıya yakını tarım arazileri (600.533 ha) diğer yarısı ormanlık alan (268.637 ha) ve çayır ve mera alanlarından (260.153 ha) oluşmaktadır.
Yozgat’ın İklimi
Yozgat’ta tipik İç Anadolu iklimi olan karasal iklim hâkimdir. Kışları uzun ve şiddetli, yazları ise kurak ve serin geçer. En sıcak ay Temmuz ayı ve sıcaklık ortalaması 19,2 0C derecedir. En soğuk ay olan Şubat ayının sıcaklık ortalaması –2,1 0C derecedir. Kış aylarında sıcaklık -24 0C dereceye kadar düşmektedir. Ortalama olarak yılın 107,8 gününde sıcaklık 0 0C’nin altına düşer. Don olan ortalama gün sayısı 121–140 gün arasındadır. Sonbaharın ilk donlu günleri 30 Eylül, ilkbaharın son donlu günleri ise 5 Haziran tarihleridir.
Yozgat’a yağışlar kış ve ilkbahar aylarında yoğun olarak düşmektedir. Kış aylarında yağışlar genelde kar şeklindedir, ilk kar Kasım ayı başlarında yağar ve Mayıs ayı ilk haftasına kadar devam eder. Yılda ortalama 34 gün kar yağar. İlkbahardaki yağışların çoğunu kırk ikindi yağmurları teşkil eder. Yıllık yağış ortalaması 472 mm’dir. Ortalama nisbi nem ise % 66’dır. En yüksek nem oranı Aralık-Ocak ayında (% 77), en düşük oran ise Ağustos ayındadır (% 54). Yozgat’ta rüzgârlar genelde Kuzeydoğudan eser ve ortalama hızı 2,9 m/sn’dir. En hızlı rüzgâr 33,1 m/sn, ortalama kuvvetli rüzgârlı gün sayısı 46,1 fırtınalı gün sayısı 4,6’dır. Yerel basınç ortalama 869,3 milibardır.
Yıllık ortalama bulutluluk miktarı 4.6/10 ve 108,6 gün açık geçer. Ortalama bulutlu gün sayısı 184,8 ve 73,7 gün ise kapalı geçer. Günlük ortalama güneşlenme süresi 6 saat 44 dakikadır. En fazla güneşlenme süresi Temmuz ayında (ortalama 11 saat, 04 dakika) en az güneşlenme süresi Ocak ayındadır (02 saat 57 dakika).
Tüm dünyada yaşanan iklim değişiklikleri ilimizde de son yıllarda etkili olmaktadır. Dolayısıyla; sıcaklık, yağış ve mevsim süreleri uzun senelerdir ortalamaların dışında değer göstermektedir. Yozgat’ta toplam 36 belediye, 558 köy bulunmaktadır.
Tablo: 1 İlçelerin Yüzölçümleri ve İl Merkezine Uzaklıkları
| İlçe adı | Yüzölçümü (ha) | İl’e Uzaklığı (km) |
| Merkez | 204.366 | – |
| Akdağmadeni | 179.347 | 106 |
| Aydıncık | 24.027 | 118 |
| Boğazlıyan | 140.358 | 92 |
| Çandır | 18.863 | 142 |
| Çayıralan | 80.954 | 135 |
| Çekerek | 75.570 | 90 |
| Kadışehri | 46.024 | 121 |
| Saraykent | 33.201 | 71 |
| Sarıkaya | 106.170 | 80 |
| Sorgun | 178.021 | 33 |
| Şefaatli | 94.135 | 60 |
| Yenifakılı | 39.471 | 134 |
| Yerköy | 121.398 | 40 |
| Toplam | 1.341.905 |
Kaynak: Yozgat Valiliği, Yozgat İl Tarım ve İlçe Tarım Müdürlüğü Tarım ve Orman Bakanlığı Verileri
İl merkezine en yakın ilçe 33 km ile Sorgun iken en uzak ilçe 142 km ile Akdağmadeni ilçesidir.
EKONOMİK DURUM
Yozgat’ın ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Halkın %56,52’si tarım, %43,8’i ise diğer sektörlerde çalışmaktadır. İlimiz ülkemizin genel jeolojik yapısının bütün özelliklerinin gözlendiği ender bölgelerden biridir. Deprem riski açısından, şehir merkezi, Akdağmadeni, Boğazlıyan, Çayıralan, Sarıkaya, Sorgun ve Şefaatli ilçelerimiz 3. derece, Aydıncık, Çandır, Çekerek, Kadışehri, Saraykent, Yenifakılı ve Yerköy ise 2. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Bu nedenle ülkemizin diğer bölgelerine göre deprem riski açısından daha az tehlikeli konumdadır.
İlimiz ekonomik açıdan son derece değerli Enerji Hammaddeleri (Linyit, Uranyum, Bitümlü şeyler, Jeotermal Akışkanlar), Metalik Madenler (Demir, Kurşun, Çinko, Gümüş) ve Endüstriyel Hammaddeler (Tuz, Çimento ve Tuğla Hammaddesi, Mermer, Yapı Taşı, Yol Malzemesi) gibi zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir. Sarıkaya, Sorgun, Saraykent ve Yerköy ilçelerinde bol miktarda sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Jeotermal enerjinin tarımda kullanılabilmesi için Sarıkaya ve Sorgun ilçelerinde jeotermal seralar kurulmaya başlanmıştır.
Yozgat, il merkezi nüfusuna göre ülkemizde 46. sırada yer almaktadır. İlin genel nüfusu, 2017 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımı kesin sonuçlarına göre; 418.650 kişi olup; nüfus artış hızı binde (-3,03) olmuştur. 2014-2015 döneminde 27.722 kişi göç vermiştir.
Toplam nüfusun;
– % 27’si köylerde, % 73’ü de il/ilçe merkezlerinde yaşamaktadır.
– İlin nüfus yoğunluğu ise % 30’dur.
2017 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre, şehir merkezlerinde 269.334 kişi, kasaba ve köylerde 149.316 kişi yaşamaktadır.
Yozgat vilayetinde 13 ilçe, 36 belediye ve 558 köy bulunmaktadır.
Yozgat’ta sanayi yeterince gelişmemiştir. İlimiz esnaf ve sanatkârlarının yeterli sermaye birikiminin olmaması sanayileşmeye engel teşkil etmektedir. Yozgat sanayisinde ağırlıklı sektör gıda sanayisidir. İlimizin işsizlik oranı TÜİK verilerine göre % 8,6’dır. Yozgat ili şehirleşme oranı, yıllık nüfus artış hızı, kişi başına gayri safi yurtiçi hâsıla ve sanayi iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranı bakımından Türkiye ortalamalarının altındadır. Tarım kolunda çalışanların toplam istihdama oranı ise Türkiye ortalamasının üstündedir (% 40,1). Şehir nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı % 73, nüfus yoğunluğu % 30, yıllık nüfus artış hızı binde -3,03’dır. Tarım alanlarında kuru şartlarda yapılan tarım üretimi egemendir. Tarımsal üretimin çoğunu tahıl oluşturmakta bu da orta büyüklükte işletmelerde yapılmaktadır. Çalışan nüfusun büyük çoğunluğu tarım kesimindedir. Küçük çaplı işletmelerde ortakçılık, kiracılık yaygındır. Bu işletmelerde buğday, arpa, nohut, mercimek, fasulye ve bahçe sebzeleri yetiştirilir. Ancak ilde meyve ve sebze üretimi yetersiz olup iç tüketime yönelik yapılmaktır. İlin sebze ve meyve ihtiyacı diğer illerden karşılanmaktadır. Ancak son yıllarda sulama amaçlı olarak yapılan baraj, gölet ve küçük sulama tesisleri ile ilde hem sulu tarımın yaygınlaştırılması hem de sebze üretiminin artırılması amaçlanmaktır. Bunlardan başka İlimizde sanayi bitkisi olan şekerpancarı önemli bir yer tutmaktadır. Sorgun ve Boğazlıyan Şeker Fabrikalarının faaliyete geçmesi ilimizde üretilen şekerpancarının ilimizde işlenmesine imkân sağlayarak, istihdam ve ekonomiye katkı sağlamıştır. Tarımsal üretime bağlı gelirlerin yanında hayvancılık da il ekonomisinin önemli bir kaynağıdır. Tarım İl Müdürlüğünce ilimizde uygulamaya konulan projeler sonucunda tür-ıslah çalışmaları ile hayvancılıkta önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında ekonomik yatırımlar sonucu, tarıma dayalı ekonomik faaliyetler ve tarımsal üretimde modernizasyona geçişte ilerleme sağlanması hedeflenmiştir. İl genelinde, Akdağmadeni ve Çayıralan Orman İşletme Müdürlükleri faaliyet göstermektedir. Baltalık ormanlardan, yakacak ve sanayi odunu, koru ormanlarından ise endüstriyel ürünler üretilmektedir.
TARIMSAL YAPI BİTKİSEL ÜRETİM
Ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayalı olan ilimizde, kuru şartlarda yapılan tahıl üretimi egemendir. Tarımsal üretimde orta büyüklükteki işletmeler önemli bir grup oluşturur. Küçük işletmeler ve ortakçılık ilişkileri de yaygındır. Tarım ürünlerinden buğday, arpa, mercimek, nohut ve fasulye ekilebilir alanların büyük bir bölümünü kaplamaktadır. İldeki sebzecilik, genelde tüketime yöneliktir. Hayvancılık, ilin ekonomisinde büyük bir yer tutmaktadır. Temel bitkisel üretim deseni içinde yer alan hububat ekilişleri nadas alanlarının genişliği ve alternatif ürün eksikliği nedeni ile ekonomik kayıplar söz konusudur. Bu olumsuzluğun ortadan kaldırılması için ülkemizin de en önemli girdilerinden biri olan yağ bitkileri ithalatının azaltılması ve çiftçimize ek gelir sağlanabilmesi için ilçelerimizde sözleşmeli aspir ekimi gerçekleştirilmiştir. İlin 2017 yılı bitkisel üretim değeri 1.498.138.000 TL, hayvansal üretim değeri ise 1.552.880.000 TL’dir. (TÜİK 2017)
Tablo 2: Yozgat İli Arazi Kullanım Durumu (2017 Yılı)
*GENEL KÜLTÜR ARAZİSİ TOPLAMI: Tarla arazisi, bağ bahçe arazisi, çayır-mera alanları, orman alanı toplamıdır.
İlimizde toplam arazinin önemli bir kısmının hububat ekimi için kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca toplam alan içerisinde nadas alanlarının da önemli bir yer kapladığı görülmektedir. İlimizde bağ, meyvelik ve sebzelik alanlar ise oldukça düşüktür.
Tablo 3: Tarım Arazilerinin Dağılımı (2017 Yılı)
Tablo 4: Kültür Arazilerinin İlçeler İtibariyle Dağılımı (Ha) (2017 Yılı)
Genel kültür arazisi bakımında Sorgun, Yozgat ve Akdağmadeni’nden sonra 3. sıradadır. Orman sahası açısından en büyük paya Akdağmadeni ilçesi sahiptir. Tarım arazileri arasında en büyük tarım alanına sahip ilçe Sorgun ilçesidir. Ancak il düzeyinde meyve, bağ ve sebze arazilerinin oldukça düşük düzeyde olduğu görülmektedir. Gerek il gerekse de Yozgat’ın tüm ilçeleri bakımından meyve, bağ ve sebze arazilerinin özendirilmesine ve bu alanda üretimin yoğunlaştırılması gerekmektedir. Zira meyve ve sebze ürünleri katma değer oluşturması açısından önemlidir.
Tablo 5: Tarla Arazisinin İlçelere Göre Dağılımı (Ha) (2017 Yılı)
Yozgat ve ilçeleri bazında tarımsal alanın % 59’luk kısmı hububat (buğday, arpa, nohut vb.) alanıdır. Sanayi bitkilerine ayrılan alan % 5 olup, şekerpancarına bağlı Boğazlıyan ilçesi bu oranın önemli kısmına sahiptir.
Tablo 6: 2017 Yılı TÜİK Verilerine Göre Önemli Ürünlerin Üretim Miktarlarına Göre İlimizin Türkiye Sıralaması
Yozgat açısından dikkat çeken en önemli ürünlerin başında yeşil mercimek, buğday ve şeker pancarı gelmektedir. Durum buğdayı ve nohut açısından da tarımsal üretimde Yozgat’ın payının ilk 10’da olduğunu görmek mümkündür.
Tablo 7: 2017 Yılı TÜİK Verilerine Göre Önemli Ürünlerin Ekiliş Alanına Göre İlimizin Türkiye Sıralaması
Bir önceki tablodan da anlaşılacağı üzere özellikle buğday ve patatese yüksek bir ekiliş alanı ayrılırken üretilen ürüne bu alanın yansımadığı görülmektedir. Bu durum özellikle buğday ve patates açısından üretimde verim sorununu gündeme getirmektedir.
Yozgat’ta Meyvecilik ve Bir Dönüşüm Olarak Kadışehri Kabalı Projesi
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ilimizde tarım alanların önemli kısmının hububat alanına ayrıldığı görülmektedir. Toplam tarım alanları ve toplam üretim açısından meyve, sebzecilik ve bağ alanlarının ve üretimlerinin çok düşük düzeyde gerçekleştiği görülmektedir.
Yozgat ili ve ilçeleri açısından geleneksel tarım ürünleri olan hububat üretiminde yoğunlaşıldığı görülmekle birlikte; üretim çeşitliliğinin özellikle meyve ve sebze başta olmak üzere artırılması gerekmektedir. Bu durum katma değerli ürünlerin artması yolu ile il ve ilçelerin başta istihdam olmak üzere ekonomisine ciddi düzeyde katkı sağlayacaktır. Özellikle meyve üretiminde yurt dışına yapılabilecek ihracat ile iç pazarın dışına yönelik üretim ve satışında beraberinde getireceği avantajlar dikkate alınmalıdır.
Yozgat’ın Kadışehri ilçesine ait Kabalı köyünde meyveciliğe yönelik yapılan zihinsel dönüşüm uygulaması ülkemiz açısından özgün bir modeldir.
Foto Kaynak: (http://www.yozgatozelidare.gov.tr/kadisehri–kabali-meyvecilik-projesi Erişim Tarihi: 28.04.2019)
Yozgat’ta meyveciliğin geliştirilmesi ve bölgede istihdam sağlamak amacıyla yapılan Kabalı Projesi 2008 yılında başlayarak 2012 yılında tamamlanmıştır. Yozgat ekonomisine büyük katkı sağlayan proje 10.000 dekarlık arazide, 5.640 dekar alanda toplam 422.000 adet tam ve yarı bodur kiraz, elma armut, ceviz yetiştirilmektedir. Toplam yatırım harcaması 12.100.000.-TL tutarındadır. Yıllık üretim 300 ton kiraz, 3.000 ton elma, 200 ton armut, 200 ton şeftali olmak üzere toplamda 3.700 tondur. Ayva ile ilgili de yeni dikim projesi devam etmekte olup; sürekli istihdam 60 kişi, mevsimlik işçi ise 500 kişidir (http://www.yozgatozelidare.gov.tr/kadisehri–kabali-meyvecilik-projesi Erişim Tarihi: 28.04.2019)
İlk kez Kamu-Özel Sektör-Üretici işbirliğiyle yaşama geçirilen “Deveci Havzası Meyvecilik Entegrasyon Projesi”nin hayata geçirilmesi söz konusu bölgenin üretim ve istihdamına ciddi bir katkı sağlamıştır. Ayrıca köyden olan göçü önemli düzeyde geriye çevirmiş, köy halkının önemli bir kısmı sosyal güvenceye kavuşmuş ve sosyal yardımlaşma vakfından alınan yardımların tamamına da Kabalı köyünde ihtiyaç kalmamıştır. Proje kapsamında 1.050 dekar alanda 47 bin 772 kiraz, 2 bin 760 dekar alanda 276 bin 21 adet yarı bodur elma, 176 dekar alanda 44 bin 113 tam bodur elma fidanı, 503 dekar alanda 25 bin 150 adet şeftali-nektarin, 179 dekar alanda 17 bin 900 adet armut fidanı bulunmaktadır. Projede sulama ve gübreleme işlemleri ise tam otomasyonlu-radyo frekans sistemini içeren damla sulama sistemi ile gerçekleştirilmektedir. Proje sahasında araziler birleştirilerek sınırların kaldırılması ile atıl durumda olan bir çok alan tarıma kazandırılmıştır. Projenin teknik yürütücüsü Kadışehri İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile Kadışehri Köylere Hizmet Götürme Birliği (Kadışehri Kaymakamlığı) olmuştur. Projeye aynı zamanda Kadışehri Belediyesi, Belde Ziraat Odası, Kadışehri Ziraat Odası Başkanlığı ve Kabalı Sulama Kooperatifi’nin de hissesi bulunmaktadır. Aynı zamanda proje Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından uygulanacak olan “Hudutsuz Köy Ürün Projesi’ ne model niteliğindedir (Ali Ekber Yıldırım, https://www.dunya.com/kose-yazisi/yozgatta-meyvecilik-projesi/18491, Erişim Tarihi: 28.04.2019)
Gerek kuruluş amacı gerekse de uygulanışı açısından söz konusu proje Yozgat ili kadar tüm illere örnek nitelikte bir projedir. Proje ile başta istihdam olmak üzere ekonomiye ciddi anlamda katkı sağlandığı gibi ilimizin en büyük sorunlarından göçü de engelleyici niteliktedir. Proje aynı zamanda özellikle meyvecilik alanında ortaya koyduğu modern ve verimli üretim şekli ile çeşitlilik açısından da (kiraz, şeftali, armut, ayva vb.) özgün niteliktedir.
Sonuç:
Tarım konusunun ele alınmasında temel amaç Yozgat’a ilişkin bu alanda genel bir bakış açısı sunmaktır.
Yozgat genel olarak ekonomisi tarım ve hayvancılık üzerinde dayalıdır. İl genelinde 41 bin civarında kişi geçimini çiftçilik ile sağlamaktadır. Ağırlıklı olarak toprak tarımı yapılmakta az miktarda topraksız tarım tabiri ile seracılık yapılmaktadır. İl genelinde iklim, toprak yapısı ve sulama göz önünde bulundurulduğunda baklagil ve hububat tarımı ön plandadır. Su kaynaklarının az olması sebebiyle sulu tarım sadece şeker pancarı olarak yapılmaktadır. Olumsuz hava şartları olan don ve dolu sebebiyle meyvecilik ticari olarak yapılamamaktadır. Çevre illere bakıldığında Amasya, Tokat ve Çorum’un iklim ve yağışı uygun bölgelerinde yılda 2 farklı ürün alınabilmekte ve dekar başına verim ortalaması her hasatta Yozgat’ın 2 katına yakın değer almaktadır. Köyden kente göç en çok kendini Yozgat’ta hissettirmektedir. Genç nüfus köylerde günden güne azaldığından kaliteli tarım ve hayvancılık olanakları azalmaktadır. Köyde kalan yaşlı kesim geleneksel tarım ile faaliyetlerini devam ettirmektedir.
Tarımsal alanda eskiye göre makineleşmeye bağlı olarak ekilmeyen alan artık kalmamıştır. Ekilen ürünlerin türü makinalı tarıma uygun olarak değişiklik göstermektedir. Örneğin bu duruma bağlı nohut artık elle değil biçerdöverle hasat edildiği için boyu daha uzun olan azkan çeşidi ön plana alınmıştır. Nadasa bırakma kültürü artık yerini düzenli gübre desteği ile her yıl ekim ve hasata bırakmıştır. Yanı sıra ürün çeşitliliğinde çok bir değişim olmamış sadece sulu arazilerde şeker pancarı eklenmiştir. Kabalı ilçesinde yapılan proje hariç geleneksel olarak yapılan meyve ve sebze üretimi su kaynakları ve iklime bağlı olarak çok rağbet görmemektedir.
İlimiz ve ilçelerimizde modernleşmeye bağlı tarımsal ekipmanlara günümüzde aşırı bir rağbet gösterilmekte olup çiftçiler elde ettikleri gelirlerinin önemli bir kısmını tarımsal araçlara (traktör, sacayağı, kazayağı vb.) harcamaktadır.
Zorunlu eğitimin bir sonucu olarak da gençlerin ya da genç yaştakilerin tarıma olan ilgisi okul nedeniyle düşük düzeyde gerçekleşmektedir. Özellikle köylerden ilçelere eğitim amacı ile gelenlerin bir müddet sonra çocuklarının ardından göç etmeleri de tarımsal alanda önemli bir boşluğa neden olmaktadır.
Sonuç olarak ilimizde ve ilçelerimizde bilinçli tarımın ön plana çıkarılması, tarımsal destek ve sübvansiyonların tarımsal üretime aktarılması, meyveciliğe ve seracılığa ayrılan alanların artırılması, özellikle küçük parçalı arazilerin geliştirilerek Kabalı örneği gibi ölçekli üretimin yapılması önem arz etmektedir. Ayrıca son dönemlerde endüstriyel bir bitki olan kenevire yönelik de Yozgat’ın avantajı dikkate alınmalıdır. Geleneksel ama vazgeçilmez olan tarım ürünlerinin yanı sıra endüstriyel bitkilerin de üretimine ağırlık verilmelidir.
Mehmet Akif KILIÇOĞLU
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ
Kaynaklar:
Yozgat Valiliği, Yozgat İl Tarım ve İlçe Tarım Müdürlüğü Tarım ve Orman Bakanlığı Verileri
Sorgun İlçe Tarım Müdürü İle Yapılan Görüşmeler
(http://www.yozgatozelidare.gov.tr/kadisehri–kabali-meyvecilik-projesi Erişim Tarihi: 28.04.2019)
(Ali Ekber Yıldırım, https://www.dunya.com/kose-yazisi/yozgatta-meyvecilik-projesi/18491, Erişim Tarihi: 28.04.2019)
ELİF MERVE EROL, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü AB Uzmanlık Tezi
TÜİK Verileri
