Prof. Dr. İhsan Bulut Hocamızı şahsen tanımadan uzun yıllar önce, değer verdiğim bir dostumun hocası olması sebebiyle gıyaben tanımaktaydım. Dostum, çoğu zaman İhsan Hoca’nın hazır cevaplığı, hayata bağlılığı, neşesi ve dinamik yapısından hep bahsederdi. Arkadaşımla her karşılaşmamızda, hemşehrimi hatırlattığından dolayı hocamızı hep merak etmişimdir.
Prof. Dr. İhsan Bulut “Şehir Coğrafyası Açısından Sorgun” konulu akademik çalışmasıyla bizlere önemli bir eser bırakmıştır. Bunu giriş yazısında özellikle belirttiği, doğrudan konu alan herhangi bir coğrafi etütlerinin olmayışı, literatür çalışmalarından faydalanamadığını ifade ederek ispatlamaktadır. Ancak yaptığı bu çalışma ile gelecek nesiller için önemli bir kaynak eser bırakmış olmaktadır.
Çalışmanın birinci bölümünde Sorgun’un coğrafi çevre özellikleri üzerinde durulmuştur. Sorgun’un yüzölçümü olarak Yozgat’ın %12,5’luk bir kesimine sahip olduğu, ikliminin ise yarı kurak karasal olduğu belirtilmiştir. Sorgun’un en geniş yaylımlı toprak gruplarını kahverenkli, kestanerenkli topraklar ile kahverengi ormanlar ve alüvyal topraklar teşkil etmektedir.
1925’de teşkilatlanan Sorgun’un ilk nüfusunun 1747 olduğu 1990’da ise 31.000’ee yükseldiğini kaynaklarıyla paylaşılmıştır.
Eğriöz ve Delibaş derelerinin kavuştuğu konumda kurulan, çekirdeğini Salih Paşa Camii ve Hükümet Konağının bulunduğu Hanbaşı, Yeşilöz, Çay, Agahefendi mahallelerinin oluşturduğu Sorgun, uzun süre sınırlı ticaret ve hizmet sektörüyle yüzden fazla köy ve 70.000’i bulan nüfusa hizmet vermiştir.
Kömür işletmesinin açılışıyla % 37,4 lük nüfus artışı sağlanmıştır. Hocamız, 1990 verileriyle aile büyüklüğünü 5,5 kişi ortalamasıyla literatüre bir veri olarak aktarmıştır.
Eserde 1996’daki erkek ve kadınlara göre nüfusun dağılımının hemen hemen eşit olduğuna dikkat çekilmiştir. Nüfusun dışarıya mevsimlik ve sürekli göçler yaşandığına dair verileri bizlerle paylaşmıştır. 1990 verilerine göre nüfusun %18,1’lik önemli bir bölümü okuma yazma bilmezken, okuma yazma bilenlerin oranı %71,9 kadardır. Okuma yazma bilmeyenlerin %73’ünün kadın nüfusu oluşturduğunu ortaya konulmuştur.
Hocamız bu bölümde yerleşmenin yatay ve dikey olarak gelişimini ayrıntılı olarak izah etmiştir.
İkinci bölümde şehir fonksiyonlarını; başta tarımsal fonksiyon ve hizmet fonksiyonu olmak üzere alt başlıklarla değerlendirmiştir.
Kısaca hocamız bu bilimsel eseriyle Sorgun’un genel coğrafi yapısını, fonksiyonlarını, iş, ticaret, sanayi, hizmet ve yönetim alanları hakkında önemli bir çalışmayı bizlere sunmuştur.
İhsan Bulut Hocamız, SDK’ya son 3 yıldır katılımıyla bizleri onurlandırmıştır. Yaptığımız çalışmaların, ülkemizin, şehrimizin kıymetli bir akademisyeni tarafından desteklenmesi, bütün arkadaşlar gibi beni de hep heyecanlandırmıştır.
Sunumlardaki neşesi, dinamikliği, mizah anlayışı ve akademik duruşuyla SDK’nın her buluşmasında mutlaka ismi ve paylaşımları gündem olmuştur.
Uzun yıllar boyunca Sorgun dışında yaşamış, çok farklı kültürlere sahip ortamlarda eğitim ve öğretim faaliyetlerinde bulunmuş olup aidiyet duygusunu kaybetmeyen bir akademisyen olmasını hep hayranlıkla bakmışımdır.
İyi ki varsın İhsan Hocam!
Recep DAĞDEMİR
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ
